Έλεγχοι πριν τον απόπλου
Πριν ξεκινήσουμε πρέπει να σιγουρευτούμε ότι στο σκάφος υπάρχουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία και σωστικά μέσα, και ότι όλα τα όργανα λειτουργούν σωστά.
Πρέπει να σιγουρευτούμε για την καλή κατάσταση και τη σωστή λειτουργία της μηχανής, να ελέγξουμε τους πυροσβεστήρες του σκάφους και να πληροφορηθούμε εκ των προτέρων για τον καιρό από τα μετεωρολογικά δελτία.
Θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι υπάρχουν τα κατάλληλα εφόδια πάνω στο σκάφος (καύσιμα, νερό, τρόφιμα).
Οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν εφοδιαζόμαστε με καύσιμα, σε αρκετά νησιά ο ανεφοδιασμός στις προβλήτες είναι πολλές φορές προβληματικός.
ΠΑΝΤΑ έχουμε έναν πυροσβεστήρα διαθέσιμο κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού.
Επίσης πρέπει να υπάρχουν όλοι οι απαραίτητοι χάρτες και τα εργαλεία πλοήγησης, να λειτουργούν σωστά τα φώτα πορείας και το VHF να είναι μόνιμα στο σωστό κανάλι.
Ο κυβερνήτης να έχει ενημερωμένη λίστα με χρήσιμα τηλέφωνα (λιμεναρχεία, πρατήρια καυσίμων κλπ.).
Παράλληλα, πρέπει να γνωρίζουν κάποιοι γνωστοί μας πού πηγαίνουμε και πότε ξεκινήσαμε.
Επιπλέον κάθε επιβάτης πρέπει να γνωρίζει τη θέση του και να μην περιφέρεται άσκοπα, ούτε και να υπάρχουν πάνω στο σκάφος ελεύθερα αντικείμενα.
Ο κυβερνήτης πρέπει επίσης να ξέρει το επίπεδο γνώσεων του κάθε επιβαίνοντα και κατά πόσο μπορεί να του εμπιστευθεί κάποια συγκεκριμένη εργασία.
Απόπλους
Βίρα την άγκυρα λοιπόν και όλοι στις θέσεις που όρισε ο κυβερνήτης.
Έχοντας πρώτα βάλει μπροστά τον κινητήρα, σηκώνουμε την άγκυρα (αν έχουμε ρίξει) και την ασφαλίζουμε στη θέση της, λύνουμε το σκάφος και μαζεύουμε τα σχοινιά.
Έχοντας φορέσει το quick stop, εμπλέκουμε ανάποδα για να απομακρυνθούμε από τον ντόκο που είχαμε δέσει χωρίς να κινδυνεύσουμε να τον χτυπήσουμε.
Ο λόγος που γίνεται αυτό είναι πως τα σκάφη, αντίθετα με τα αυτοκίνητα, έχουν τον άξονα περιστροφής περίπου στο κέντρο τους, με αποτέλεσμα η πρύμνη να διαγράφει μια πορεία αντίθετα από την φορά στρέψης του σκάφους.
Όταν πλέον έχει γίνει κι αυτό, εμπλέκουμε πρόσω και κατευθυνόμαστε αργά προς την έξοδο του λιμανιού.
Αφού έχουμε βγεί από το λιμάνι, πλανάρουμε το σκάφος και παίρνουμε την επιθυμητή πορεία.
Δείτε και τα παρακάτω ενημερωτικά σχεδιαγράμματα για τον απόπλου του σκάφους.
Ταξιδεύοντας
Ο κυβερνήτης διατηρεί την πορεία που έχει χαράξει και φροντίζει για τη σωστή και ασφαλή πλεύση του σκάφους και του πληρώματος.
Διατηρεί μια ταχύτητα ταξιδιού προσαρμοσμένη στις συνθήκες της θάλασσας, αλλά και τέτοια που να αισθάνονται άνετα όλοι οι επιβαίνοντες.
Θυμηθείτε πως είναι ταξίδι αναψυχής, όχι αγώνας ανοιχτής θαλάσσης!
Φροντίζει όλοι οι επιβάτες να είναι καθιστοί πάνω στο σκάφος και να φοράνε τα σωσίβιά τους.
Ανά τακτά διαστήματα ελέγχει τις ενδείξεις από τα όργανα του σκάφους και επιβεβαιώνει την καλή λειτουργία όλων.
Παρατηρεί την θερμοκρασία, την πίεση του νερού, το βολτόμετρο και τις καταναλώσεις μήπως υπάρχει κάποια ένδειξη ανωμαλίας.
Παράλληλα, ανά τακτά διαστήματα διενεργεί και οπτικούς ελέγχους, όπως π.χ. στο νερό του κυκλώματος ψύξεως από την οπή διαφυγής της μηχανής («πιτσιλήθρα»), πιθανά σημάδια διαρροών κ.α.
Γενικά, ο κυβερνήτης δεν «ξεχνιέται» ποτέ και συνεχώς «αφουγκράζεται» την σωστή λειτουργία όλων των επιμέρους συστημάτων του σκάφους του.
Αν οι συνθήκες το επιτρέπουν και αν φυσικά ο προορισμός είναι αρκετά μακριά, έχει ήδη προβλέψει για κάποιες στάσεις.
Αν όλο το σκέλος γίνεται σε ανοιχτή θάλασσα, πάλι μπορεί να κάνει κάποιες ολιγόλεπτες στάσεις «χαλάρωσης».
Ο κυβερνήτης διατηρεί ΠΑΝΤΑ την ψυχραιμία του ασχέτως των περιστάσεων, το βλέμα του είναι ήρεμο, ο τόνος της φωνής του πάντα ο ίδιος και γενικά αποφεύγει οτιδήποτε μπορεί να εκληφθεί ως «σπασμωδική κίνηση» από τους υπολοίπους.
Θυμίζουμε πως ο χειρότερος εχθρός στη θάλασσα είναι ο πανικός!
Αν η κατάσταση της θάλασσας είναι αρκετά χειρότερη από τα δελτία πρόβλεψης, ο κυβερνήτης ψύχραιμα εκτιμά την όλη κατάσταση και αποφασίζει για την συνέχιση ή όχι του ταξιδιού ή ενδεχομένως κάποια παράκαμψη και προσωρινή αλλαγή προορισμού.
Φυσικά, από πριν έχει προβλέψει για κάτι τέτοιο και ανάλογα με τις συνθήκες επιλέγει ένα από τα σενάρια που έχει ήδη επεξεργαστεί.
Ευτυχώς, τα πελάγη μας με τα χιλιάδες νησιά, λιμάνια, όρμους και απάγκια είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι και δίνουν πρακτικά απεριόριστες δυνατότητες επιλογών σε όποιες θαλάσσιες διαδρομές κι αν έχουμε επιλέξει.
Σχεδόν πάντα υπάρχει κάτι κοντά μας διαθέσιμο σαν εναλλακτική λύση, χρειάζεται όμως μια σχετική έρευνα από πριν και συλλογή πληροφοριών για τους τόπους προορισμού μας και τις αντίστοιχες διαδρομές.
Εγγυημένες πληροφορίες αυτού του είδους, πέρα από τους κατά τόπους ναυτικούς χάρτες μπορεί να βρείτε σε διάφορους πορτολάνους, την χρήση των οποίων συστήνουμε ανεπιφύλακτα.
Αγκυροβόλια
Για τους φίλους της θάλασσας, μια από τις καλύτερες στιγμές είναι η άφιξη σε ένα φιλόξενο λιμάνι.
Εκεί θα αγκυροβολήσουν με ασφάλεια, θα ξεκουραστούν, θα εφοδιαστούν με τα απαραίτητα (νερό, τρόφιμα) και θα διασκεδάσουν.
Βέβαια ένα φουσκωτό σκάφος, λόγω του μικρού μήκους και του ελάχιστου βυθίσματος που έχει, μπορεί να αγκυροβολήσει στους πιο απομακρυσμένους όρμους και τους πιο μικρούς κολπίσκους, είναι απεριόριστα τα μέρη που μπορούμε να δέσουμε και να χαρούμε τον ήλιο και πρακτικά όλες οι παραλίες είναι στην απόλυτη εμβέλειά μας – αυτός είναι άλλωστε και ο κύριος λόγος για τον οποίο αποκτήθηκε το φουσκωτό σκάφος.
Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να γνωρίζουμε το βάθος, τη μορφολογία του βυθού, τα ρεύματα και τις ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες στην περιοχή που σκοπεύουμε να περάσουμε κάποιες ξέγνοιαστες μέρες.
Για να αγκυροβολήσουμε με ασφάλεια, ισχύει σαν γενικός κανόνας ότι η αλυσίδα και το σχοινί της άγκυρας που θα ρίξουμε πρέπει να έχει μήκος πενταπλάσιο ή εξαπλάσιο του βάθους της θάλασσας: π.χ., αν ο ορμίσκος που θέλουμε να ρίξουμε άγκυρα έχει βάθος 4 μέτρα, η αλυσίδα με το σχοινί πρέπει να είναι 20-25 μέτρα.
Αφού ρίξουμε άγκυρα, χρειάζεται λίγη ώρα για να έλθει το σκάφος στη σωστή του θέση.
Καλό είναι να ελέγχουμε με βουτιά και μάσκα αν η άγκυρα έχει πιάσει καλά στο βυθό, γιατί μπορεί να χρειαστεί να τη «φερμάρουμε» ή να τη λασκάρουμε λίγο.
Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι, ακόμα και αν η άγκυρα μας συγκρατεί καλά, το σκάφος μπορεί να διαγράψει εξαιτίας του ανέμου ή των ρευμάτων έναν κύκλο με ακτίνα περίπου ίση με το μήκος της αλυσίδας.
Αυτό πρέπει να το έχουμε υπόψη μας ώστε να φροντίσουμε να μην υπάρχουν εμπόδια μέσα σε αυτόν τον νοητό κύκλο που μπορούν να προκαλέσουν ζημιά στο σκάφος.
Μπορούμε επίσης να ασφαλίσουμε το σκάφος χωρίς να χρησιμοποιήσουμε άγκυρα, δένοντάς το από δύο ή περισσότερα μέρη σε σταθερά σημεία (βράχια, δέντρα) στην ακτή.
Μπορούμε ακόμα και να βγάλουμε το σκάφος έξω στην παραλία (πάντα δεμένο κάπου), αν βέβαια είναι με άμμο για να μην γδάρουμε το gelcoat της γάστρας και οι συνθήκες είναι ιδανικές (άπνοια, κλειστός κόλπος κλπ).
Όταν αγκυροβολούμε σε λιμάνι, εκτός των άλλων πρέπει να ξέρουμε πώς θα το προσεγγίσουμε, να προσέχουμε ιδιαίτερα τα άλλα σκάφη, και να γνωρίζουμε τι είδους πλοία το επισκέπτονται και πότε.
Για την πλαγιοδέτηση, ακολουθούμε την αντίστροφη προσέγγιση από την διαδικασία του απόπλου.
Μια σύντομη συζήτηση με τους ντόπιους ψαράδες μπορεί να μας γλυτώσει από αρκετή ταλαιπωρία.
Δείτε και το υποβοηθητικό σχεδιάγραμμα για τα παραπάνω.
Χρήσιμες Συμβουλές
Ανάλογα με την διάρκεια του ταξιδιού, την απόσταση και τις εκάστοτε συνθήκες, ο κατάλογος με τα απαραίτητα εφόδια (πλέον αυτών που πρέπει να φέρουμε σύμφωνα με το νόμο) μπορεί να διαμορφωθεί αναλόγως.
Ενδεικτικά όμως αναφέρουμε τα παρακάτω, εστιάζοντας πάντα στην ασφάλεια:
- Εφεδρικό quick stop – εφεδρική προπέλα με εφεδρικό κομπλέ κιτ αφαλού προπέλας
- Εργαλειοθήκη με βασικά εργαλεία
- Ελαστικοί ιμάντες αγκίστρωσης για στερέωμα αντικειμένων, αποσκευών κλπ
- Ικανή ποσότητα πόσιμου νερού, στερεά τροφή ανάγκης προφυλαγμένη σε στεγνό περιβάλλον
- Το ταχύμετρο του σκάφους μας και το GPS (αν υπάρχει) τα έχουμε πάντα ρυθμισμένα για να μετρούν κόμβους, και όχι στατικά μίλια ή χιλιόμετρα. Ο κόμβος είναι η μονάδα μέτρησης της ταχύτητας στη θάλασσα, πολύ απλά γιατί η μονάδα απόστασης είναι το ναυτικό μίλι, και 1 κόμβος = 1 ναυτικό μίλι ανά ώρα. Όλοι οι ναυτικοί χάρτες μετρούν τις αποστάσεις σε ναυτικά μίλια, έτσι πολύ εύκολα μπορούμε να υπολογίζουμε πάντα με μια απλή διαίρεση τον χρόνο που απαιτείται για την κάλυψη μιας απόστασης στη θάλασσα, γνωρίζοντας τη μέση ταχύτητά μας σε κόμβους.